Sposoby pomiaru czasu

Sposoby pomiaru czasu

W pływaniu wyróżnia się trzy sposobu pomiaru czasu: automatyczny, półautomatyczny i ręczny.

Często, aczkolwiek błędnie, pomiar automatyczny określany jest jako elektroniczny. Przymiotnik „elektroniczny” jest w tym sensie synonimem „cyfrowego” i oznacza zasadę działania samego czasomierza, tzn. że wyznacza on jednostkę czasu (najczęściej setną część sekundy) używając do tego układu elektronicznego (cyfrowego).

Dziś nie stosuje się „nieelektronicznego”, czyli używanego wcześniej, mechanicznego sposobu pomiaru czasu, ze względu na jego niską precyzję (rzędu dziesiątych części sekundy). Obecnie wszystkie wcześniej wymienione sposoby pomiaru działają w oparciu o układy elektroniczne, w związku z czym sformułowanie „elektroniczny pomiar czasu” może tyczyć się każdego z nich.

Co ciekawe, w trakcie Igrzysk Olimpijskich w Berlinie (1936), do pomiaru czasu na bieżni lekkoatletycznej używano systemu opartego na czasomierzach mechanicznych, tworzących system półautomatyczny (włączane wspólnie przez startera, wyłączane oddzielnie przez każdego sędziego).

Pomiar ręczny

Każdy sędzia mierzący czas własnoręcznie zapoczątkowuje odmierzanie czasu na sygnał startera i kończy je w momencie dotknięcia ściany przez zawodnika. Występują tutaj dwa błędy. Pierwszy, i zarazem najważniejszy, związany jest z czasem reakcji sędziego na sygnał startera. W związku z różnym czasem reakcji u poszczególnych sędziów może prowadzić do znacznych przekłamań. Dużą rolę odgrywa tutaj czas rozchodzenia się dźwięku w powietrzu, którego przy dystansie kilkunastu albo nawet kilkudziesięciu metrów nie można pominąć. Drugi błąd związany jest z oceną momentu dotknięcia ściany przez zawodnika dokonywaną przez sędziego.

Pomiar półautomatyczny

System składa się z urządzenia z wzorcem czasu, na którym dokonywany jest właściwy pomiar. Pomiar zapoczątkowuje starter, a kończą, za pomocą przycisków, sędziowie mierzący czas na poszczególnych torach.

Ten rodzaj pomiaru eliminuje błąd związany z różnym czasem reakcji sędziów na sygnał startera. Nie ma jednak wpływu na błąd oceny momentu ukończenia wyścigu przez zawodnika.

Pomiar półautomatyczny najczęściej stosowany jest jako zapasowy, w stosunku do pomiaru automatycznego. Stąd zresztą wywodzi się potoczna nazwa przycisków toru – back-up’y. Rzadko kiedy stosowany jest jako podstawowy sposób pomiaru (wyjątek stanowi Dolphin Wireless Stopwatch System).

Pomiar automatyczny

Odmierzanie czasu, na urządzeniu z wzorcem czasu, rozpoczynane jest przez startera, a kończone w momencie dotknięcia płyty kontaktowej przez zawodnika automatycznie, tzn. bez udziału sędziego.

Systemy automatycznego pomiaru czasu produkowane są przez wiele różnych firm, a w Polsce najczęściej spotykane są:

Poniżej omówione są główne elementy składowe automatycznego systemu pomiaru czasu na podstawie systemu firmy Omega (Swiss Timing).

Główne urządzenie pomiarowe – komputer z wzorcem czasu, do którego podłączone są pozostałe urządzenia. Najnowsza wersja głównego urządzenia pomiarowego firmy OMEGA to Quantum, poprzednia wersja, dalej często spotykana w Polsce to ARES.

Urządzenie startowe – generator sygnału startowego z wbudowanym wzmacniaczem, głośnikiem oraz lampą błyskową, wraz z końcówką dla startera z mikrofonem, przyciskiem startu i diodą świecącą, sygnalizującą gotowość urządzenia do startu kolejnego wyścigu. Do urządzenia można podłączyć zestaw głośników i dodatkową lampę błyskową. Dodatkowe głośniki zamontowane przy każdym słupku startowym gwarantują dotarcie sygnału w tym samym czasie do wszystkich zawodników, likwidując opóźnienie spowodowane różną odległością od urządzenia startowego wobec ograniczonej prędkości rozchodzenia się dźwięku.

Zestaw płyt kontaktowych – pojedyncza płyta, to aluminiowa rama, na której umieszczone są specjalne „czułe” taśmy. Każda taśma działa jak przycisk, który w momencie dotknięcia zamyka obwód i przesyła sygnał do głównego urządzenia pomiarowego. Poziome umieszczone taśmy przykryte są pionowymi elementami z tworzywa sztucznego, najczęściej w kolorze żółtym z wymalowanym oznakowaniem toru. Zgodnie ze specyfikacją firmy Omega, płyta kontaktowa ma 12 mm grubości i zawodnik musi wywrzeć na nią siłę ok. 1.5-2.5 kg w celu ściśnięcia jej do 10 mm grubości w celu aktywacji.

Przycisk toru – naciskany przez sędziego mierzącego czas w momencie dotknięcia ściany przez zawodnika, używany jako zapasowe źródło sygnałów do głównego urządzenia pomiarowego. Przyciski, jako podstawowe źródło sygnału, są stosowane również w pomiarze półautomatycznym.

Materiały informacyjne Omega

O pomiarze czasu na igrzyskach olimpijskich

O pomiarze czasu w pływaniu

Materiały wideo o pomiarze czasu

Zbiór filmików – ciekawostek, na temat automatycznego pomiaru czasu firmy OMEGA:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Instagram